Ngành công nghiệp in trong hội nhập và phát triển

Thị trường tiêu dùng trong nước với gần 100 triệu dân là cơ hội hấp dẫn không chỉ đối với các doanh nghiệp in Việt Nam mà còn hấp dẫn các nhà đầu tư trong lĩnh vực in bao bì và sản phẩm phụ trợ.

Sự phát triển của ngành công nghiệp in Việt Nam trong bối cảnh hiện nay

Theo TS Bùi Doãn Nề - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội in Hà Nội, Việt Nam, ngành công nghiệp in là một ngành công nghiệp dịch vụ, sản phẩm in liên quan các ngành kinh tế - xã hội. Không chỉ dừng về quan niệm in sách, báo mà đã trở nên phổ biến được xã hội hóa thành ngành công nghiệp trong lĩnh vực sản xuất bao bì và gắn mục tiêu hướng dẫn người tiêu dùng, quảng bá thương hiệu.

Hiện nay, căn cứ số lượng báo cáo của Cục Xuất bản, In và Phát hành sách có khoảng trên 2.000 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh liên quan lĩnh vực In,sản xuất và in bao bì. Số lượng các hộ kinh doanh hoạt động photo, gia công sản phẩm in chưa được thống kê, có quy mô khác nhau cũng khoảng hàng nghìn hộ. Tổng doanh thu ngành in Việt Nam dự tính theo quy đổi ngoại tệ đạt trên 5 tỷ USD.

Về công nghệ, có các công nghệ in offset, in ống đồng,  in Plexo là phổ biến. Công nghệ in offset chiếm tỷ trọng cao trong lĩnh vực in văn hoá phẩm và bao bì. Ngoài sử dụng công nghệ in ống đồng, công nghệ in Plexo đang khẳng định vị thế cạnh tranh, thay thế in ống đồng, in offset trong nhiều lĩnh vực,đặc biệt về xu hướng sản phẩm in, bao bì thân thiện với môi trường. Hiện nay, công nghệ in trực tiếp, in phun đang được nhiều doanh nghiệp đầu tư, từ sản phẩm in quảng cáo tới các dây chuyền in chuyên ngành về chứng từ và nhãn cao cấp. Công nghiệp in 3D đã được một số doanh nghiệp đầu tư, kết nối toàn cầu, tại Việt Nam đang hoạt động quy mô còn nhỏ. Thêm nữa, sản phẩm in đa dạng về mẫu mã và chủng loại, kích thước cũng như trên nhiều vật liệu…

Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là 2 trung tâm in lớn, tập trung nhiều doanh nghiệp in trong nước. Tuy nhiên, tính theo quy mô và doanh thu thì đang hình thành nhiều trung tâm in mới ở các thành phố công nghiệp như Hải Phòng, Bình dương, Hải dương, Hưng yên,… chiếm tỷ trọng cao về sản lượng và doanh thu, chủ yếu tập trung các doanh nghiệp lớn in bao bì và in xuất khẩu.

Phân tích về đặc điểm ngành công nghiệp in Việt Nam hiện nay, TS Bùi Doãn Nề cho hay, số lượng doanh nghiệp in vừa và nhỏ là chủ yếu, bao gồm các doanh nghiệp in  offset, in văn hóa phẩm, sách, báo. Doanh nghiệp lớn có doanh thu trên 200 tỷ VND, chiếm khoảng 10%. Các doanh nghiệp quy mô lớn tập trung vào khu công nghiệp, in tập trung về lĩnh vực bao bì và gia công xuất khẩu.

Quá trình sắp xếp lại doanh nghiệp in nhà nước, nhiều doanh nghiệp chuyển đổi ngành nghề, đa dạng hóa sản phẩm, lĩnh vực in xuất bản phẩm thu hẹp, xu hướng chuyển sang sản xuất và in bao bì. Hiện nay, còn một số doanh nghiệp in nhà nước hoạt động in trong lĩnh vực xuất bản phẩm, báo chí và ngành nghề đặc biệt như in tiền, bản đồ. Lĩnh vực in bao bì chủ yếu do doanh nghiệp cổ phần, liên doanh và trách nhiệm hữu hạn và cá nhân tham gia.

Các doanh nghiệp in đã tập trung sản xuất theo thị trường, đầu tư theo lợi thế về công nghệ và đáp ứng thị trường truyền thống. Hạn chế đầu tư dàn trải, đầu tư chiều sâu đã mang lại thương hiệu cho doanh nghiệp, ngay ở lĩnh vực in sách, văn hóa phẩm. Nhìn chung, lĩnh vực in văn hoá phẩm thu hút số đông doanh nghiệp in ở quy mô vừa và nhỏ, lĩnh vực này cạnh tranh cao, vẫn duy trì mức tăng trưởng khoảng 10% về sản lượng nhưng lợi nhuận thấp. Các doanh nghiệp in bao bì có mức tăng trưởng cao trên 20%. Thị trường in bao bì, bao bì chất lượng cao đang hấp dẫn các nhà đầu tư trong nước  và đầu tư nước ngoài. Đây là thị trường đòi hỏi mức đầu tư cao.

Số lượng lao động ngành in khoảng 50.000 người. Do chưa hấp dẫn về thu nhập, lao động ngành in biến động thường chuyển sang các ngành khác có điều kiện làm việc và thu nhập tốt hơn. Lao động thiếu và chưa được đào tạo chuyên nghiệp. Các cơ sở đào tạo ngành in còn thiếu và chưa đủ cơ sở vật chất để đào tạo tay nghề đáp ứng nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp. Nghịch lý là thiếu cơ sở đào tạo xong vẫn thiếu nguồn, các doanh nghiệp chưa có chính sách chiến lược về lao động.

Sản phẩm in tuy đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước, song tính cạnh tranh về chất lượng và chi phí còn thấp so với Thái Lan, Singapore. Những doanh nghiệp đã chuyển hướng đầu tư chiều sâu, cải tiến quy trình, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đã khẳng định được thương hiệu và có khách hàng ổn định.

Việc đầu tư ngành in còn thấp và dàn trải, thiếu dự án đầu tư chiều sâu và đón đầu. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, công nghệ lạc hậu, việc đầu tư thường mang tính chất bổ xung và thay thế dây chuyền cũ hiện có. Các doanh nghiệp lớn lựa chọn công nghệ mới, đồng bộ và đảm bảo môi trường và chuyên môn hoá cao, không dàn trải, có hiệu quả.